سونوگرافی داپلر عروق گردن

سونوگرافی داپلر عروق گردن نوعی تصویربرداری پزشکی است که در تشخیص اختلالات موجود در عروق و مانیتورینگ آنها نقش بسزایی دارد.

این روش تشخیصی از طریق امواج فراصوت و تکنیک داپلر انجام شده و تصاویری از جریان خون داخل عروق ارائه می نماید.

عروقی که در ناحیه گردن وجود دارند جزء مهمی از سیستم عروقی بدن است که وظیفه انتقال خون به مغز را بر عهده دارند.

از طریق سونوگرافی داپلر عروق گردن می توان وجود انسداد، تورم و دیگر اختلالات موجود را شناسایی نمود و با توجه به آنها در زمینه درمان، تصمیم گیری های لازم را انجام داد.

تکنیک داپلر به کار رفته در این سونوگرافی باعث اندازه گیری سرعت جریان خون داخل عروق و جهت آنها می شود و چنان چه در جریان خون نقص و مشکلی وجود دارد، شناسایی می کند.

بعد از انجام جراحی ها جهت بررسی عروق، وجود انسداد در آنها و تشخیص دادن توده های موجود در عروق و اندازه ای که دارند، این سونوگرافی را برای گردن به کار می گیرند.

علائم گرفتگی عروق گردن

علائم ناشی از گرفتگی عروق گردن کاملا مشخص نیستند و حتی ممکن است فرد مبتلا بدون هیچ علائمی به زندگی خود ادامه دهد.

پلاک های ایجاد شده در شریان کاروتید تا زمانی که سکته مغزی یا TIA (حمله ایسکمیک گذرا) رخ دهد، ممکن است علائم هشدار دهنده ای نداشته باشد.

بهتر است با علائم مربوط به سکته مغزی که با گرفتگی عروق گردن در ارتباط است آشنا باشید، این علائم عبارتند از:

• نداشتن تعادل
• ایجاد تاری دید و از دست دادن یکدفعه ای بینایی یا وجود مشکلاتی در دید یک یا دو چشم
• داشتن سرگیجه ناگهانی
• بروز مشکلی ناگهانی در راه رفتن فرد
• وجود سردرد شدید و کاملا ناگهانی
• داشتن حس ضعف و گزگز در یک سمت صورت، یک سمت بدن، یا یکی از دست ها و پا ها
• وجود مشکلاتی در صحبت کردن
• ایجاد مشکلاتی در بلع فرد
• هماهنگ نبودن اعضای بدن
• بروز مشکلاتی در حافظه

آمادگی برای سونوگرافی داپلر عروق گردن

آمادگی برای سونوگرافی داپلر شریان‌های گردن گامی مهم در این فرآیند تصویربرداری پزشکی است که منجر به دقیق‌ترین نتایج و تصاویر واضح‌تر می‌شود.

در زیر، مواردی را که برای آمادگی برای سونوگرافی داپلر شریان‌های گردن ضروری هستند، به تفصیل مورد بحث قرار داده‌ایم.

اطلاعات بیمار

قبل از انجام سونوگرافی داپلر شریان‌های گردن، بیمار باید در مورد هدف این آزمایش، روش انجام آن و مواردی که باید قبل از آزمایش رعایت شود، به طور مفصل مطلع شود.

لباس مناسب

بیمار باید لباسی برای بازو یا گردن بپوشد که دسترسی به ناحیه گردن را فراهم کند.

این امر به پزشک کمک می‌کند تا قفسه سینه و گردن در دسترس باشند.

اجتناب از موادی که می‌توانند تأثیر بگذارند

قبل از آزمایش، در مورد مصرف موادی مانند قهوه، چای، نیکوتین (در صورت استفاده) و برخی داروها به پزشک اطلاع دهید.

این مواد می‌توانند بر جریان خون و نتایج سونوگرافی تأثیر گذار باشند.

رفتار خاص در برخی موارد

در برخی موارد، مانند انجام سونوگرافی داپلر عروق گردن برای تشخیص انسداد، بیمار باید به اندازه کافی راحت و آرام باشد تا جریان خون بیشتری به ناحیه مورد نظر تزریق شود.

خارج کردن جواهرات و اشیاء معدنی

اگر جواهرات یا اشیاء معدنی در ناحیه گردن یا صورت دارید، باید قبل از انجام سونوگرافی آنها را خارج کرده و از بدن خود دور کنید. این کار تصاویر دقیق‌تری ارائه می‌دهد.

دمای مناسب اتاق

مطمئن شوید که اتاقی که سونوگرافی در آن انجام می‌شود، دمای مناسب و راحتی دارد تا بیمار در طول فرآیند آزمایش احساس ناراحتی نکند.

با رعایت مراحل آماده‌سازی ذکر شده، اطمینان حاصل می‌شود که سونوگرافی داپلر عروق گردن به بهترین شکل انجام می‌شود و نتایج دقیق‌تری به دست می‌آید.

چگونگی انجام سونوگرافی داپلر عروق گردن

برای انجام سونوگرافی داپلر عروق گردن پزشک ژل شفافی را به ناحیه گردن در محل وجود شریان های کاروتید ریخته که به فرد حس گرما می دهد.

با وجود این ژل امواج صوتی میان شریان ها و مبدل سونوگرافی به خوبی حرکت می کند.

در حین انجام سونوگرافی نباید جابجا شوید و باید به پشت بخوابید.

پزشک مبدل را در پوست کنار گردن فشار داده تا امواج صوتی با شریان برخورد کرده و از مبدل به داخل بر گردد و تصویر را به رایانه انتقال دهد.

این کار تا زمانی که تمام تصاویر موردنیاز به دست آمده و ذخیره شوند ادامه پیدا می کند.

مراحل انجام سونوگرافی داپلر عروق گردن

از مراحل انجام سونوگرافی داپلر می توان به موارد زیر اشاره کرد:

آمادگی بیمار

در این مرحله، بیمار برای انجام فرآیند سونوگرافی داپلر کاملاً آماده می‌شود.

این آمادگی شامل درآوردن جواهرات، فراهم کردن دسترسی پزشک به ناحیه مورد نظر و در برخی موارد، ممکن است بیمار نیاز به حرکت و تغییر موقعیت فیزیکی داشته باشد تا دسترسی خوبی به ناحیه مورد بررسی داشته باشد.

اجرای آزمایش

در این مرحله، متخصص مغز و اعصاب تهران یا تکنسین متخصص از دستگاه سونوگرافی برای اسکن عروق گردن استفاده می‌کند.

در ابتدا یک ژل یا روان‌کننده روی پوست ناحیه مورد نظر قرار گرفته میشه تا انتقال امواج صوتی بهبود یابد و تصویر دقیق‌تری به وجود بیاید.

سپس، دستگاه سونوگرافی از امواج صوتی برای تولید تصاویر متحرک از عروق گردن استفاده می‌کند و همچنین جریان خون در عروق را با استفاده از تکنیک داپلر اندازه‌گیری می‌کند.

تجزیه و تحلیل نتایج

در این مرحله، تصاویر تولید شده و اطلاعات جریان خون توسط پزشک یا متخصص تجزیه و تحلیل خواهد شد.

با مشاهده تصاویر و داده‌های داپلر، پزشک می‌تواند سرعت و نوع جریان خون را بررسی کند و از این اطلاعات برای تشخیص و تعیین علت مشکلات مربوط به عروق گردن به کار گیرد.

این مرحله از این روش برای تشخیص مشکلاتی مانند انسداد رگ‌ها، تورم یا وجود توده‌های غیرطبیعی در رگ‌ها استفاده می‌شود.

این مراحل سونوگرافی داپلر رگ‌های گردن به پزشکان این امکان را می‌دهد که رگ‌های گردن را با دقت بیشتر و به صورت غیرتهاجمی بررسی کرده و اطلاعات مفیدی در مورد جریان خون و ساختار رگ‌ها به دست آورند.

مزایای سونوگرافی داپلر عروق گردن

مزایای این روش باعث شده است که پزشکان از این روش تشخیصی برای همه گروه‌های سنی استفاده کنند.

استفاده از سونوگرافی داپلر عروق گردن با مزایایی به شرح زیر همراه است:

این روش کاملاً ایمن است و هیچ خطری برای سلامتی افراد ندارد و برای همه گروه‌های سنی استفاده می‌شود.

ایمنی و امنیت این روش سال‌هاست که اثبات شده و مورد تایید سازمان بهداشت جهانی قرار گرفته است.

روش تشخیصی غیر تهاجمي است به صورتیکه به برش و جراحی احتیاجی ندارد و تزریق مواد رنگی نیز در آن انجام نمی گیرد.

در نتیجه ریسک بروز عفونت و دیگر عوارض کاهش می یابد.

برخی از روش‌های تشخیصی ناهنجاری‌های عروقی مانند آنژیوپلاستی به صورت تهاجمی یا کم تهاجمی انجام می‌شوند و فرد عوارضی مانند خونریزی، تورم و کبودی را تجربه می‌کند، در حالی که این روش کاملاً غیرتهاجمی است و هیچ عارضه خاصی ندارد.

در روش آنژیوپلاستی، متخصص از ماده حاجب استفاده می‌کند که عوارض جانبی موقتی مانند واکنش‌های آلرژیک و واکنش‌های گوارشی مانند تهوع و استفراغ ایجاد می‌کند، در حالی که هیچ یک از این عوارض جانبی در این روش مشاهده نمی‌شود.

این روش برای نوزادان، مادران باردار و شیرده نیز قابل استفاده است.

به تشعشع نیاز ندارد و از طریق موج های صوتی اقدام به تصویربرداری می کند، در نتیجه خطرات ناشی از تشعشع ناشی از اشعه ایکس چون درد، بروز سرطان، سوختگی و … را به همراه ندارد.

دارای هزینه ای پایین بوده و مدت زمان کمی را جهت بررسی لازم دارد.

استفاده از تصویربرداری هایی چون سی تی اسکن و ام آر آی نیاز به زمان و هزینه بالاتری در مقایسه با این روش دارند.

امکان تکرار دوباره آن وجود دارد، هر زمان که جهت پیگیری بیشتر نیاز به تکرار سونوگرافی بود می توان اقدام به انجام آن کرد و وضعیت عروق را بررسی نمود تا تغییرات و پیشرفت های پزشکی را در طول درمان مشاهده کرد.

میزان دقت و تفصیل این روش تشخیصی بالا است به صورتیکه پزشک از طریق آن می تواند ساختار عروق داخل گردن و جریان خون داخل آنها را با جزئیات مشاهده نماید و هرگونه مشکل ریزی که وجود دارد را شناسایی نمایند.

کاربرد سونوگرافی داپلر عروق گردن

سونوگرافی داپلر عروق گردن دارای کاربردهایی به شرح زیر است:

تشخیص انسداد موجود در داخل عروق

با استفاده از این سونوگرافی چنان چه انسداد در داخل عروق گردن وجود دارد یا عروق موجود دچار تنگی شده باشد، مشخص می شود.

انسداد ایجاد شده باعث کم شدن جریان خون در داخل عروق بدن شده و با تورم و درد همراه است.

تشخیص سرعت جریان خون داخل عروق

تکنیک داپلر به کار رفته در این سونوگرافی باعث می‌شود که میزان سرعت جریان خون در داخل عروق مشخص شود.

با مشخص شدن سرعت جریان خون، اطلاعات دقیق در رابطه با آن در اختیار پزشک قرار گرفته و می توان از خطرات احتمالی آینده پیشگیری نمود.

شناسایی وجود توده و آنومالی‌ ها

فناوری به کار رفته در این سونوگرافی به پزشکان در شناسایی توده های موجود و آنومالی ها و تغییراتی غیر طبیعی که در دیواره عروق وجود دارد کمک می کند.

از طریق سونوگرافی داپلر می توان خیلی راحت خونریزی و لخته خون موجود را مشخص نمود.

ارزیابی قرار دادن عملکرد عروق بعد از جراحی

با انجام جراحی روی عروق امکان بهبود یافتن وضعیت عروق بدن و جریان خون موجود در آنها وجود دارد که از طریق سونوگرافی داپلر می توان آن را بررسی نمود و نظارت لازم را روی عروق جراحی شده انجام داد.

محدودیت های سونوگرافی داپلر عروق گردن

استفاده از این روش تشخیصی در کنار مزایایی که دارد با یکسری محدودیت نیز همراه است از جمله:

این سونوگرافی به تجربه و مهارت شخصی که آن را انجام می دهد وابسته است به صورتیکه تفسیر درست تصویر های حاصل شده و تشخیص دقیق، کاملا با تجربه و مهارت شخصی اپراتور رابطه مستقیم دارد.

اگر شخص انجام دهنده سونوگرافی نتواند تشخیص درستی داشته باشد نتایج حاصل شده نیز نادرست خواهد بود و اطلاعات درستی از سونوگرافی حاصل نمی گردد.

امکان دسترسی عمیق به برخی قسمت ها وجود نداشته و نوعی محدودیت در دسترسی دارد.

گاهی اوقات بیمار دارای ساختار آناتومیکی نرمال نیست، یا چاق است و پوستی ضخیم دارد، در این شرایط کیفیت تصاویر حاصل شده کاهش یافته و نمی توان به خوبی مشکلات موجود را شناسایی نمود.

برخی دستگاه ها با محدودیت های فنی مواجه هستند به صورتیکه روی کیفیت و دقت تصاویر حاصل شده اثر می گذارد و آنها را کاهش می دهد.

گاهی اوقات به رزولوشن بالا برای برخی عروق نیاز است و برخی دستگاه ها این قابلیت را ارائه نداده و نمی ‌توانند تصاویر مورد انتظار را ارائه نمایند.

ریسک انسداد کاروتید گردن در چه افرادی بالا است؟

افراد زیر دارای ریسک بالایی در ابتلا به انسداد کاروتید گردن هستند:

افرادی که دارای میزان فشار خون بالایی اند، زیرا فشار زیاد دیواره شریان را ضعیف کرده و باعث آسیب دیدن آنها میشود.

افرادی که از تنباکو استفاده می کنند. زیرا نیکوتین پوشش قسمت داخلی رگ را تحریک کرده و باعث افزایش ضربان قلب و بالا رفتن فشار خون می‌شود.

افرادی که دارای سطح چربی بالایی هستند. زیرا بالا بودن میزان چربی خون باعث تشکیل پلاک هایی در خون می‌شود.

افرادی که به دیابت مبتلا هستند. زیرا ابتلا به دیابت قابلیت پردازش چربی را کم کرده و ریسک ابتلا به فشار خون را بالا می برد.

افرادی که سن بالایی دارند زیرا هرچه سن بالاتر رود انعطاف پذیری شریان کم و آسیب پذیری آن بالا می رود.

کسانی که چاق هستند زیرا چاقی فشار خون را بالا برده و تصلب شریان ها را افزایش می دهد.

افرادی که ورزش نمی کنند. زیرا ورزش نکردن به شریان ها آسیب وارد کرده و با فشار خون بالا، دیابت و چاقی همراه است.

افرادی که سابقه خانوادگی در ابتلا به این اختلال دارند.